Do czego służy stadiometr?

Categories Zdrowie
badanie ze stadiometrem

Stadiometr, zwyczajowo nazywany po prostu wzrostomierzem to jeden z podstawowych elementów wyposażenia gabinetów pediatrycznych, szkolnych gabinetów pielęgniarki, szpitali czy salek zabiegowych. Kontrolowanie tempa wzrostu dziecka i nanoszenie wyników na siatki centylowe pozwala precyzyjnie ocenić, czy jego rozwój jest właściwy i czy nie wymaga specjalistycznej interwencji medycznej. Do czego dokładnie służy stadiometr i dlaczego kontrolowanie wzrostu dziecka jest tak istotne?

Kiedy badanie wzrostu jest konieczne?

Wydawać by się mogło, że wzrost jest jedną z tych cech, które trudno porównać do jakiegokolwiek standardu. Dzisiejsze pokolenia są przecież znacznie wyższe, niż ich przodkowie jeszcze 100 lat temu, a i na co dzień spotykamy się z osobami niezwykle wysokimi lub niskimi w stosunku do rówieśników. W okresie rozwoju dziecka wyniki te jednak muszą być skrupulatnie odnotowywane, gdyż zarówno osiąganie nadmiernej wysokości, jak i bycie bardzo niskim mogą być objawami wielu zaburzeń hormonalnych. Wzrost dziecka jest więc jednym z podstawowych badań kontrolnych przeprowadzanych w ramach tzw. bilansu zdrowia dziecka, wykonywanego zwykle przez pielęgniarkę szkolną na określonych etapach życia dzieci oraz wcześniej, przez pediatrę, w ramach dorocznych badań kontrolnych.

Oznaczanie wzrostu na siatce centylowej

Wzrost jest cechą zależną od wielu uwarunkowań genetycznych, anatomicznych i fizjologicznych, dlatego też każdy maluch będzie rozwijał się nieco inaczej, we „własnym tempie”. Rozwój jest ten jednak mniej lub bardziej szacunkowy i można z powodzeniem przyjąć, że w fazie niemowlęcej maluchy rosną o około 20-25 cm w stosunku do wzrostu porodowego. W fazie dziecięcej, czyli już od drugiego roku życia, dziecko nie rośnie już tak szybko. Szacuje się, że po dziewiątym roku życia tempo wzrostu maleje nawet do 5 cm rocznie. Dopiero okres dojrzewania, rozpoczynający się zwykle około 11-12 roku życia powoduje kolejne przyspieszenie wzrostowe, podczas którego młody człowiek rośnie łącznie nawet o 10 centymetrów. To właśnie w okresie dojrzewania wzrastanie zaczyna też wyhamowywać.

Siatka centylowa to specjalny wykres, na który nanoszone są informacje o wadze, wzroście i wieku dziecka. Siatka ta operuje w określonych, uznanych za „normalne” przedziałach, informując lekarza o tym, czy dziecko rozwija się prawidłowo i w zgodzie z etapem, w którym się znajduje. Zbyt wysoki lub zbyt niski wynik to wskazówka do przeprowadzenia dalszych badań w kierunku zaburzeń hormonalnych, genetycznych i ogólnorozwojowych. Istnieje wiele chorób, które mogą opóźnić lub spowolnić rozwój dziecka i których zauważenie jest właśnie najłatwiejsze podczas badania wzrostu.

Stadiometr w walce z niewłaściwym rozwojem

Badanie wzrostu wykonywane w domu poprzez zaznaczanie wzrostu dziecka na ścianie to raczej ciekawa zabawa, a nie właściwa metoda pomiarowa. W gabinetach lekarskich i pielęgniarskich wykorzystuje się bowiem specjalistyczne stadiometry, czyli po prostu wzrostomierze służące do wykonywania bardzo dokładnych pomiarów wzrostu. Na rynku spotykane są zarówno stadiometry ścienne, jak i urządzenia przenośne, w formie stojaków ze skalą dokładności co do milimetra. Dobry stadiometr to przede wszystkim urządzenie stabilne, dokładne i gwarantujące precyzję pomiaru.

Ostateczny wynik badania stadiometrem powinien być automatycznie odnotowywany na siatce centylowej po dokonaniu trzech rozdzielonych krótkimi przerwami pomiarach, dzięki czemu możliwe będzie wyciągnięcie średniej pomiarowej i uniknięcie błędów z powodu garbienia się czy ugiętych nóg. Warto pamiętać, że to właśnie dzięki precyzyjnym stadiometrom możliwe jest odpowiednio wczesne wyłapanie problemów endokrynologicznych, zaburzeń metabolicznych, zaburzeń wchłaniania (w tym także celiakii), czy innych problemów rozwojowych.